محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی و مشاور عالی مسعود پزشکیان، در جریان کارزارهای انتخاباتی ریاستجمهوری به کسانی که ادعا میکردند فروش نفت در دولت سیزدهم افزایش یافته است، واکنش نشان داد و با کنایه خطاب به متولیان دولت ابراهیم رئیسی گفت: «بله فروش نفت بالا رفت به دلیل اینکه بایدن تصمیم گرفت پیچ تحریمها را شل کند، بگذارید ترامپ بیاید تا ببینید فروش نفت ایران چه میشود.»
سخنان مشاور عالی مسعود پزشکیان و بسیاری شواهد دیگر اثبات میکند که برای جمهوری اسلامی اینکه چه کسی به عنوان رئیسجمهور وارد کاخ سفید میشود اهمیت دارد. در واقع مقامهای جمهوری اسلامی به همان میزان که از روی کار آمدن دموکراتها خوشحال میشوند از به قدرت رسیدن جمهوریخواهان هراس دارند.
تفاوت سیاستهای روسای جمهور دموکرات و جمهوریخواه در قبال جمهوری اسلامی حتی به قدری زیاد است که برخی تحلیلگران ضمن اشاره به انتخابات ریاست جمهوری در ایران میگویند اینکه چه کسی در پاستور مستقر میشود اهمیت ندارد بلکه مهم فردی است که وارد کاخ سفید میشود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با وجود این، مقامهای جمهوری اسلامی، از چند روز قبل از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، اظهارنظر درباره این موضوع را آغاز کردند و مدعی شدند که برای جمهوری اسلامی دونالد ترامپ و کاملا هریس تفاوتی نمیکند.
روزز چهارشنبه هفدهم آبان نیز اندکی پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیروزی دونالد ترامپ، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در جمع خبرنگاران مدعی شد که انتخابات آمریکا به جمهوری اسلامی «ارتباط» ندارد و سیاستهای «پایدار» جمهوری اسلامی در قبال آمریکا با آمد و شد افراد تغییر نمیکند.
سخنگوی دولت، در ادامه نیز ادعا کرد که دولت پیشبینیهای لازم را کرده است و انتخاب ترامپ تاثیری بر معیشت مردم نمیگذارد. مهاجرانی در حالی این ادعا را مطرح کرد که حدود چهار ماه پیشتر، محمدجواد ظریف، عضو دیگر هیئت دولت پزشکیان اعتراف کرده بود، آمدن ترامپ در فروش نفت ایران تاثیر میگذارد.
ترامپ نیز در جریان کارزارهای انتخاباتیاش در مصاحبهای گفت که در دوران ریاستجمهوریاش مانع فروش نفت ایران به چین شد اما بایدن این تحریمها را لغو کرد تا جمهوری اسلامی به منابع مالی زیادی دسترسی پیدا کند.
بر اساس گزارش نشریه فریبیکن، درآمد نفتی جمهوری اسلامی در دولت بایدن به حدود ۲۰۰ میلیارد دلار افزایش یافت است. منفعتی که به نوشته این نشریه، ناشی از ظاهرسازی اجرای تحریمها در دولت بایدن است. در این گزارش که با استناد به آمارهای دولتی و برآورد کارشناسان تنظیم شده، آمده است: «جمهوری اسلامی فقط در سال ۲۰۲۱، سال نخست دولت بایدن، ۳۷ میلیارد دلار درآمد نفتی داشت در حالی که این رقم در سال ۲۰۲۰، یعنی زمان پایان کار دولت ترامپ این درآمد ۱۶ میلیارد دلار بود.»
علاوه بر مساله فروش نفت و تحریمها، موضوع مذاکرات هستهای نیز مطرح است که جمهوری اسلامی امیدوار بود با روی کار آمدن دموکراتها از سر گرفته شود.
اکنون مقامها و رسانههای حکومتی از یک سو وانمود میکنند که انتخاب ترامپ تغییر در اوضاع اقتصادی و سیاسی ایجاد نمیکند و از سوی دیگر با خشم به این مساله واکنش نشان میدهند.
روزنامه همشهری، روز چهارشنبه پس از اعلام نتایج انتخابات، ویدیویی از یک مداح حکومتی منتشر کرد که در آن دونالد ترامپ را تهدید به مرگ میکند. مالک شریعتی، نماینده مجلس شورای اسلامی نیز با انتشار پستی در شبکه اجتماعی اکس برای رئیسجمهور آمریکا آرزوی «مرگ» کرد.
همه اینها در حالی است که حتی برخی دیپلماتهای پیشین جمهوری اسلامی از جمله ابوالقاسم دلفی، سفیر و مدیرکل سابق غرب اروپا وزارت خارجه و فداحسین مالکی، نماینده مجلس دوازدهم اذعان میکنند، برای جمهوری اسلامی اینکه چه کسی رئیسجمهور آمریکا باشد فرق میکند هرچند که موضع رسمی چیزی غیر از این را به نمایش میگذارد.
به گفته ابوالقاسم دلفی، دولت سیزدهم میتوانست مذاکرات را در زمان دموکراتها به سرانجام برساند اما فرصتها را از دست داد. فداحسین مالکی نیز مدعی است که ترامپ برای بازگرداندن جمهوری اسلامی به میز مذاکرات باید «هزینه سنگین» بپردازد؛ چراکه او با خروج از برجام، پرونده این توافق بینالمللی را بست.
از نظر عباس عبدی، روزنامهنگار و تحلیلگر سیاسی نیز «رفتار دولتهای ترامپ و دیگر جمهوریخواهان در قبال جمهوری اسلامی با جو بایدن و باراک اوباما متفاوت و تاثیر آنها غیرقابل انکار است.»
برآوردهای کلی تحلیلگران این است که مهمترین وجه این تاثیر نیز در اوضاع اقتصادی ایران با شدیدتر و سختتر شدن تحریمها نشان داده میشود. هرچند که مقامهای تهران تاثیر انتخابات آمریکا بر جمهوری اسلامی را با هدف لاپوشانی وضعیت ناپایداری که با آن مواجهاند، انکار میکنند.